Η Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι μια ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή η οποία διαθέτει οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια. Ο βασικός στόχος της είναι η διατήρηση ή η αποκατάσταση του υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά κάτι το οποίο γίνεται με την καταπολέμηση των καρτέλ. Άμεση απόρροια των παραπάνω είναι η προστασία των καταναλωτών και η ενίσχυση της εγχώριας οικονομίας με την εφαρμογή του νόμου για την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού.
Τι είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού
Η Επιτροπή ανταγωνισμού είναι η ελληνική αρχή προστασίας ανταγωνισμού και με βάση τον Νόμο 2959/2011 είναι το όργανο στο οποίο έχει ανατεθεί αυτή η αρμοδιότητα. Λειτουργεί ως μια ανεξάρτητη αρχή και έτσι διαθέτει οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια. Εδώ πρέπει να τονίσουμε πως η επιτροπή δεν είναι αρμόδια ώστε να τηρηθούν οι διατάξει για τον αθέμιτο ανταγωνισμό και η εφαρμογή τους αποτελεί αρμοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων.
Οι αλλαγές που έχουν γίνει στην ελληνική νομοθεσία την τελευταία δεκαετία στον τομέα του ανταγωνισμού επιτρέπουν στην Επιτροπή Ανταγωνισμού να διαθέτει εξουσία και τα μέσα της επιβολής του νόμου. Η εμπιστοσύνη με την οποία περιβάλλεται η αρχή έχει οδηγήσει να αναλάβει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια μεταρρύθμισης της χώρας.
Το έτος ίδρυσης της Επιτροπής Ανταγωνισμού είναι το 1977, απέκτησε όμως τη σημερινή ανεξάρτητη μορφή της το 1995 βασιζόμενη σε πρότυπα παλαιότερων Αρχών Ανταγωνισμού στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Η οικονομική αυτοτέλεια της αρχής έγινε με την εφαρμογή του Νόμου 2837/00 και οι οικονομικοί της πόροι προέρχονται από την επιβολή ανταποδοτικού τέλους 1 τοις χιλίοις επί του ιδρυτικού κεφαλαίου ή επί του ποσού της αύξησης του κεφαλαίου ανώνυμων εταιριών.
Ποιοι είναι οι στόχοι της Επιτροπής Ανταγωνισμού
Η ΕΑ έχει κάποιους γενικούς στόχους οι οποίοι σχετίζονται με την προστασία των συμφερόντων του καταναλωτή, την οικονομική ανάπτυξη της χώρας καθώς και την διατήρηση ή αποκατάσταση του υγιούς ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά. Για να μπορέσει να υλοποιήσει τους στόχους της η Επιτροπή Ανταγωνισμού διαθέτει μια σειρά από μέσα. Ανάμεσα σε αυτά βρίσκονται η καταπολέμηση των φραγμών για την είσοδο στην αγορά η οποία θα πρέπει να είναι ανοιχτή και ανεμπόδιστη για όλες τις επιχειρήσεις καθώς και η καταπολέμηση των πρακτικών που περιορίζουν ή νοθεύουν τον ανταγωνισμό και καταλήγουν να βλάπτουν τους καταναλωτές. Αποφάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού έχουν παρθεί αρκετές φορές από το 1995 και μέχρι σήμερα και για τους τομείς ενέργειας όσον αφορά τόσο στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας όσο και στην κατανάλωση φυσικού αερίου. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού επιτυγχάνει τα παραπάνω μέσα από την ορθολογική παρέμβαση καθώς και μέσα από τη συνεργασία και τα κοινά πρότυπα με άλλες Ευρωπαϊκές Αρχές Ανταγωνισμού και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα βασικά αποτελέσματα στα οποία στοχεύει η Επιτροπή Ανταγωνισμού αφορούν στον υγιή ανταγωνισμό μέσα από την αύξηση των επενδύσεων, της παραγωγικότητας, της έρευνας, της καινοτομίας, της αποτελεσματικότητας και της ανάπτυξης. Επιπλέον ο ανταγωνισμός βελτιώνεται μέσα από την μείωση των τιμών με ταυτόχρονη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών καθώς και με την διεύρυνση των επιλογών που έχουν οι καταναλωτές. Τα παραπάνω θα οδηγήσουν στην αύξηση της αγοραστικής δύναμης, την ανάπτυξη της οικονομίας καθώς και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας.
Ρόλος της Επιτροπής Ανταγωνισμούς
Ο ρόλος που έχει αναλάβει η επιτροπή ανταγωνισμού είναι πολυσχιδής και πολυσήμαντος καθώς ασχολείται με μια μεγάλη γκάμα προβλημάτων. Σε αυτά εμπεριέχονται μια σειρά από μέτρα και διαπιστώσεις τα οποία θα οδηγήσουν στην καλύτερη λειτουργία της οικονομίας και του ανταγωνισμού.
Έτσι ρόλος της Επιτροπής Ανταγωνισμού είναι:
- η διαπίστωση καταχρηστικών συμπεριφορών από επιχειρήσεις οι οποίες έχουν δεσπόζουσα θέση στην αγορά
- ο προληπτικός έλεγχος της επίδρασης στον ανταγωνισμό συγκεντρώσεων επιχειρήσεων
- η λήψη ασφαλιστικών μέτρων όταν υπάρχει πιθανότητα για παράβαση των άρθρων 1,2 και 11 του Νόμου 3959/11
- η εξέταση, μετά από αίτημα του Υπουργού Ανάπτυξης ή αυτεπάγγελτα, συγκεκριμένου κλάδου της ελληνικής αγοράς (πχ. προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας) και αν διαπιστώσει πως δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού μπορεί, με αιτιολογημένη απόφαση, να λάβει τα απαραίτητα μέτρα που αφορούν στη διάρθρωση της αγοράς και στόχο έχουν τη δημιουργία συνθηκών ανταγωνισμού
η διαπίστωση της ύπαρξης συμπράξεων επιχειρήσεων (καρτέλ) που έχουν ως αποτέλεσμα ή σκοπό την μείωση του ανταγωνισμού - η εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 101 και 102 της Συνθήκης ΛΕΕ
- η επιβολή κυρώσεων σε κάθε περίπτωση που παραβιάζονται οι διατάξεις του νόμου 3959/11
- η συνεργασία με τις αρχές Ανταγωνισμού των κρατών μελών της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας ανταγωνισμού
- η γνωμοδότηση σε θέματα που αφορούν τον ανταγωνισμό όταν της ζητηθεί από τον Υπουργό Ανάπτυξης ή άλλον αρμόδιο Υπουργό.
Οργάνωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού
Η ΕΑ αποτελείται από οκτώ τακτικά μέλη: πρόεδρος, αντιπρόεδρος, 4 εισηγητές και 2 μέλη. Τα μέλη που την αποτελούν είναι πρόσωπα με αναγνωρισμένο κύρος και τα οποία διακρίνονται για την επαγγελματική τους ικανότητα στο νομικό και οικονομικό τομέα ενώ παράλληλα διαθέτουν επιστημονική κατάρτιση. Εκτός από τα τακτικά μέλη υπάρχουν και δύο αναπληρωματικά τα οποία πρέπει να έχουν τα ίδια προσόντα με τα τακτικά. Η επιλογή του προέδρου και του αντιπροέδρου γίνεται από τη Βουλή ενώ τα υπόλοιπα, τακτικά και αναπληρωματικά, διορίζονται από τον Υπουργό Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Η θητεία όλων των μελών είναι τα 5 χρόνια και μπορεί να ανανεωθεί μια φορά.